Η πόλη πληγώνεται

Το πληγωμένο βιομηχανικό κτίριο 

Για λόγους συμβολικούς, ξεκινάμε σήμερα,  8 του Μάη, το ιστολόγιό μας από την ακριτική Δωδεκάνησο, ως μία παρέμβαση στον παραλογισμό του εύκολου κέρδους, της απληστίας και της αλαζονείας σε βάρος της κοινωνίας.   Τα νησιά μας,  που σήμερα γιορτάζουν την υπογραφή της απελευθέρωσής τους από τους Ιταλούς, με την συμβολική παράδοση του κλειδιού τους στην "μητέρα" Ελλάδα, συνεχίζουν να πληγώνονται και να απειλούνται από τους σύγχρονους ..."κατακτητές"... 

Ενδεικτικό των έργων τους  είναι και η κατεδάφιση του αλευρόμυλου S.A.M.I.C.A.αντιπροσωπευτικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής της εποχής του μεσοπολέμου, στην ανατολική παραλία της πόλης της Ρόδου, που ξεκίνησε απρόσμενα τα ξημερώματα της περασμένης Παρασκευής, 6 του Μάη, παρόλες τις παρεμβάσεις και τις έντονες διαμαρτυρίες πολλών φορέων και εκπροσώπων της τοπικής κοινωνίας, που ξεκίνησαν με αφορμή το παρακάτω κείμενο, το οποίο αναδημοσιεύουμε.  

Πιστεύουμε και ελπίζουμε ότι το ιστολόγιό μας θα δώσει μία καλή ευκαιρία σε όλους τους ενεργούς πολίτες  για δυναμικές παρεμβάσεις και ουσιαστικό διάλογο για κάθε ενέργεια που είναι σε βάρος του τόπου μας. 

                              

                                               Η ΠΟΛΗ ΠΟΥ ΠΛΗΓΩΝΟΥΜΕ !

Η λειτουργία των μνημείων είναι πολύ σημαντική για την ιστορία, αλλά και για τη ζωή της πόλης και  όταν μάλιστα διαθέτουν ιδιότητες τοπόσημου, για την ιδιαίτερη δηλ. αρχιτεκτονική ογκοπλασία και αναγνωσιμότητά τους, καθίστανται  ιδιαίτερα σημαντικά για τον ιστό της πόλης και γενικά την εμφάνισή της .

Οι μύλοι ιταλικής περιόδου SAMICA  ή μύλοι Σολούνια (ΡΟΣΟΛ) νεοελληνικής περιόδου, είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικοί και για το λόγο αυτό δίκαια χαρακτηρίστηκαν Διατηρητέο Μνημείο. Είναι δε τόσο μεγάλης σημασίας που εδώ και χρόνια σηματοδοτούν τη γύρω περιοχή, τόσο στη χρυσή εποχή της λειτουργίας τους όσο και στην περίοδο της παρακμής και εγκατάλειψης.

Είναι μεν ιδιωτικό κτίριο, αλλά ενέχει θέση δημοσίου ως προς την  σημαντικότητά του και σαν τέτοιο πρέπει να προσεχθεί και να συντηρηθεί. Μάλιστα, στις ανασκαφικές εργασίες που έγιναν στο οικόπεδο των μύλων αποκαλύφθηκε ναός της ΄Ισιδας, μοναδικό δείγμα ναού αιγυπτιακής θεότητας στη Ρόδο, -ναός των αιγυπτιακών φύλων τα οποία ζούσαν στη Ρόδο- δείγμα σπουδαιότητας του χώρου κατά την ελληνιστική εποχή. Ο ναός αυτός λόγω της σπουδαιότητας και της μοναδικότητάς του πρέπει να αποκατασταθεί και να  αναδειχθεί μαζί με το κτίριο των Μύλων .

Το νέο στοίχημα της ανάπλασης της πόλης της Ρόδου.

Το κτίριο των Μύλων βρίσκεται σε μία περιοχή που χρειάζεται αναβάθμιση και είναι προφανώς το νέο στοίχημα της ανάπλασης της πόλης της Ρόδου  και του μέχρι σήμερα υποβαθμισμένου λόγω χρήσεων ανατολικού προς τη θάλασσα μετώπου της πόλης.

Με την κατασκευή της μαρίνας και των κτιριακών έργων που προβλέπονται καθώς και της ολοκλήρωσης νέου λιμανιού της Ρόδου στην Ακαντιά , το μέτωπο αυτό αποτελεί  λαμπρή ευκαιρία να δοθεί μια νέα ανάσα και φρεσκάδα στην Πόλη.

Μαζί δε με σειρά σημαντικών κτιρίων που βλέπουν στην περιοχή όπως τα Σφαγεία, το Κτίριο της ΚΑΙΡ (Ιταλικά και αυτά κτίρια) ,το σημαντικό κτίριο της ΔΕΗ (λαμπρό δείγμα νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής ) δεκαετίας του ’60, μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν τους κυρίαρχους άξονες  ανάδειξης της πόλης με σημαντική Μορφοπλαστική Αρχιτεκτονική σύνθεση με σύγχρονες και δημιουργικές λειτουργίες και δραστηριότητες.

Οφείλει ο Δήμος να σκύψει με ευαισθησία και να προστατεύσει,  να αναδείξει την εικόνα της πόλης και των μνημείων της και να παρεμβαίνει δραστικά σε μνημεία σαν αυτό των Μύλων,  γιατί τυχόν κατεδάφιση τους θα σήμαινε καταστροφή αρχιτεκτονική και πολεοδομική της περιοχής αφού θα χανόταν μια για πάντα η αναγνωρισιμότητα  του χώρου και επομένως θα έσβηναν μνήμες και ιστορία.

Γίνεται κατανοητό ότι τέτοιου είδους παρεμβάσεις  χρειάζονται (ανοικτούς ή κλειστούς ) Αρχιτεκτονικούς Διαγωνισμούς ,που να καταφέρουν να αναδείξουν το Genius Loci της περιοχής και να δώσουν ιδέες για μια νέα πνοή στην γερασμένη (είναι αλήθεια) μορφή της πόλης.

Επαναλαμβάνουμε στο σημείο αυτό ότι πόσο σημαντικό είναι να μην χαθεί αυτή η ευκαιρία για μια παράλληλα με την Πολεοδομική και  Αρχιτεκτονική ανάδειξη του μετώπου και μία οικονομική ανάπτυξη με νέες δραστηριότητες που θα συμπληρώνουν και θα καλύπτουν τις λειτουργίες της νέας μαρίνας  και του λιμανιού, ζωηρό κίνητρο για ιδιώτες και δήμο.

Για το λόγο αυτό δυσάρεστη έκπληξη αποτελεί η απόφαση ΑΠΟΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ του Μνημειακού χαρακτήρα του Κτιρίου των Μύλων από μέρους του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (Κ.Α.Σ.) παρά την αρνητική εισήγηση της τοπικής Εφορίας Αρχαιοτήτων.

Για την  απαράδεκτη αυτή απόφαση δύο μόνο δικαιολογίες μπορούν να υπάρξουν:

Α. ότι το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο δεν αντιλήφθηκε την σημαντικότητα του κτιρίου αυτού τόσο αρχιτεκτονικά (σαν ίδιο δείγμα Βιομηχανικής Αρχιτεκτονικής Ιταλικής περιόδου), όσο και  σαν τοπόσημο για τη λειτουργία και την εικόνα της πόλης της Ρόδου δηλ. το Κ.Α.Σ. λόγω απόστασης και ίσως αδιαφορίας ή ανικανότητας,  δεν   παίρνει σωστές αποφάσεις για έργα εκτός Αθηνών στη δύσμοιρη Περιφέρεια.

Β. ότι (όπως λέγεται) ασκήθηκαν πολιτικές πιέσεις που φάνηκαν ικανές να επηρεάσουν την επιστημονική θέση  των μελών της επιτροπής Κ.Α.Σ.

Και οι δύο αυτές υποθέσεις , ( αν είναι έτσι) , αποτελούν καθαρά αρνητική διολίσθηση για τα πράγματα στο τόπο μας και αρνητικό σημάδι  για το μέλλον του τόπου.

Το παράδειγμα (προς αποφυγήν)  που δίνει το Κ.Α.Σ. με την απαράδεκτη απόφαση αποχαρακτηρισμού είναι ότι για τόσο  σημαντικά για μια περιοχή μνημεία , όταν υπάρχει οικονομική ή άλλου τύπου πίεση μπορούν εύκολα να γίνουν βορά εκμετάλλευσης με την συνέργεια του κράτους, υπερβαίνοντας κάθε επιστημονική και ηθική δεοντολογία.

Αντίθετα η αυστηρότητα και ακεραιότητα της πολιτείας εξαντλείται σε μικρά διατηρητέα σπίτια που ανήκουν σε ασθενέστερες τάξεις, οι οποίες αδυνατούν χωρίς οικονομικές επιδοτήσεις να τα συντηρήσουν και να τα αναδείξουν με αποτέλεσμα να φθίνουν και να παρακμάζουν ή να αλλάζουν χρήση.

Ελπίζουμε η απόφαση αυτή να μην  είναι τμήμα μιας λογικής  για γρήγορη και ανεξέλεγκτη ανάπτυξη που κοντόφθαλμα στοχεύει  μόνο σε άμεση εκμετάλλευση παραβλέποντας τις ιστορικές, αισθητικές, αρχιτεκτονικές, πολεοδομικές, και κοινωνικές  ανάγκες της πόλης,  διότι τότε όντως ο αποχαρακτηρισμός αυτός, φέρνει τρόμο για το τι πρόκειται να επακολουθήσει.

Επιπρόσθετα θα πρέπει να πούμε ότι η ‘οικονομική αυτή προσφορά’ του κράτους προς ιδιώτες, προσδίδει μία υπεραξία εκμεταλλευτικού χαρακτήρα, από την οποία η πόλη δεν έχει να κερδίσει , αλλά  τουναντίον πολλά να χάσει χωρίς καμιά πρόσοδο για την κοινωνία και τον δήμο. 

Για τους παραπάνω λόγους, χρειάζεται εγρήγορση και ενδιαφέρον από πλευράς κοινωνικών ομάδων, επιστημονικών φορέων για να αποτραπούν τέτοιου είδους φαινόμενα από τη μια και από την άλλη να δώσουν νέα διάσταση και ελπίδα για την πόλη. 

Τη σημερινή φαινομενική αδράνεια και αδιαφορία της κοινωνίας γι’ αυτά  μπορούμε να τη δικαιολογήσουμε από έλλειψη καλής και τεκμηριωμένης πληροφόρησης για τα τεκταινόμενα του τόπου και των ολέθριων αποτελεσμάτων που θα έχουν, αν δεν υπάρξει ουσιαστική αντίδραση σ΄αυτά. Καθίσταται σαφές ότι η δραστική ενεργοποίηση των φορέων της κοινωνίας και του Δήμου είναι απαραίτητη για ουσιαστική και ελπιδοφόρα εξέλιξη της πόλης με το σεβασμό των μνημείων της.

Ευχαριστούμε για την φιλοξενία

Σωτηράκης Σταμάτης,  αρχιτέκτονας-μηχανικός

Παλλάς Γρηγόριος,      δρ. οφθαλμίατρος 

Γαρούφη Αννα,            αρχιτέκτονας-μηχανικός